Τμήμα Ένταξης
Τι είναι το Τμήμα Ένταξης:
Το τμήμα Ένταξης είναι μια δομή της Ειδικής Αγωγής μέσα στα γενικά σχολεία που στόχο έχει την εκπαιδευτική παρέμβαση με εξατομικευμένα προγράμματα στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Λειτουργεί μέσα στο γενικό σχολείο ως ξεχωριστό τμήμα και δέχεται παιδιά από όλες τις τάξεις.
Ποιοι μαθητές μπορούν να συμμετάσχουν στο Τμήμα Ένταξης:
Στο Τμήμα Ένταξης μπορούν να συμμετέχουν οι μαθητές:
Α) που έχουν γνωμάτευση από διαγνωστική υπηρεσία (π.χ. ΚΕΔΑΣΥ, Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα).
Β) που δεν έχουν γνωμάτευση αλλά έχει παρατηρηθεί από τον εκπαιδευτικό της τάξης ότι παρουσιάζουν ειδικές δυσκολίες. Σε αυτή την περίπτωση σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 48275/Δ3/28-03-2019, οι μαθητές/τριες δύνανται να υποστηρίζονται από Τ.Ε. με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων ύστερα από:
α) εισήγηση της Ε.Δ.Υ (Επιτροπή Διεπιστημονικής Υποστήριξης) ή της Ομάδας Εκπαιδευτικής Υποστήριξης μαθητών/τριών, εφόσον η υποστήριξη αυτή συμπεριλαμβάνεται στο σχεδιασμό του βραχυχρόνιου προγράμματος παρέμβασης
β) σχετική υπεύθυνη δήλωση των γονέων ή κηδεμόνων
γ) σύμφωνη γνώμη του/της Συντονιστή/στριας Ειδικής Αγωγής και Ενταξιακής Εκπαίδευσης ή του/της Συντονιστή/στριας παιδαγωγικής ευθύνης του σχολείου».
Πως λειτουργεί το Τμήμα Ένταξης:
Α) Εξειδικευμένο πρόγραμμα, κοινό για ομάδες μαθητών με παρόμοιες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Β) Εξειδικευμένο ατομικό πρόγραμμα για μαθητές με σοβαρότερης μορφής ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (π.χ. σύνδρομο Down, αυτισμός). Το πρόγραμμα αυτό συχνά τείνει να γίνεται με συνεκπαίδευση μέσα στην γενική τάξη του μαθητή.
Οι μαθητές που έχουν επιλεγεί για να συμμετέχουν στο τμήμα ένταξης οργανώνονται σε ομάδες σύμφωνα με τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Αυτό σημαίνει ότι η συμμετοχή στην κάθε ομάδα δεν έχει καμία σχέση με την τάξη φοίτησης του μαθητή (π.χ μπορεί σε μια ομάδα να δουλεύουν μαζί ένας μαθητής της Β’ τάξης, δύο μαθητές της Γ’ τάξης και ένας της Ε΄τάξης που έχουν κοινές δυσκολίες).
Έπειτα καθορίζεται από την εκπαιδευτικό του Τμήματος σε συνεργασία με τον δάσκαλο της τάξης οι ώρες φοίτησης τους στο τμήμα έτσι ώστε να μην χάνονται ώρες κατά τις οποίες ο μαθητής παρακολουθεί και αποδίδει μέσα στην γενική τάξη. Σε καμία περίπτωση οι μαθητές δεν λείπουν από τα μαθήματα που αγαπούν και ενισχύουν την αυτοεικόνα τους όπως είναι η γυμναστική, η μουσική, τα εικαστικά και η πληροφορική. Συνήθως είναι προτιμότερο οι μαθητές να λείπουν σε μαθήματα που μπορούν εύκολα να αναπληρωθούν στο σπίτι όπως είναι τα θρησκευτικά, η ιστορία, η γεωγραφία, η μελέτη κλπ. Σε συνεργασία με τον δάσκαλο της γενικής τάξης το πρόγραμμα κάθε μαθητή αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υπάρξει ανάγκη να παραμείνει ο μαθητής στην τάξη του για κάποιες δραστηριότητες που δεν επαναλαμβάνονται π.χ πειράματα ή για αξιολογήσεις π.χ. διαγωνίσματα και τεστ. Στο τμήμα ένταξης η συμμετοχή των μαθητών δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 15 ώρες την εβδομάδα.
Τι διδάσκεται στο Τμήμα Ένταξης
Ο ειδικός παιδαγωγός στο τμήμα ένταξης καλείται:
- Να κάνει παρέμβαση στις επιμέρους δυσκολίες των μαθητών (π.χ δυσκολίες στην γραφή, αργός ρυθμός ανάγνωσης, δυσκολίες στην γραμματική, στην παραγωγή γραπτού λόγου, δυσκολίες στα μαθηματικά κ.α.).
- Να διδάξει γνωστικές και μεταγνωστικές στρατηγικές διαχείρισης της γνώσης και να διδάξει ένα δομημένο τρόπο μελέτης στο σχολείο και στο σπίτι.
Όσον αφορά τα γνωστικά αντικείμενα δίνεται βάρος κυρίως στα μαθήματα της Γλώσσας και των Μαθηματικών. Συνήθως η πορεία του εκπαιδευτικού έργου έχει την εξής μορφή:
- Άτυπες αξιολογήσεις των γνώσεων των μαθητών βάση επιλεγμένου υλικού (τεστ αξιολόγησης),
- Καθορισμός εκπαιδευτικών στόχων,
- Διδασκαλία των γνωστικών αντικειμένων,
- Συνεχείς έλεγχοι και αξιολογήσεις κατανόησης των γνώσεων,
- Σύνδεση τους με πρακτικές εφαρμογές,
- Επαναξιολογήσεις της μάθησης.
Στο Τμήμα Ένταξης χρησιμοποιούνται πάρα πολλά εποπτικά μέσα και εναλλακτικοί τρόποι μάθησης, όπως παιδαγωγικό παιχνίδι, δραματοποίηση, μάθηση με υπολογιστή, διδασκαλία με χρήση αντικειμένων και άλλα. Η διδακτέα ύλη επιλέγεται και διαμορφώνεται μέσα από τροποποιήσεις και προσαρμογές και δεν διατάσσεται κατά τάξη ή ηλικία, αλλά οργανώνεται σύμφωνα με τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες του κάθε μαθητή.
Γιατί το Τμήμα Ένταξης δεν είναι ενισχυτική διδασκαλία:
Το τμήμα ένταξης δεν είναι φροντιστήριο που ανταποκρίνεται αναγκαστικά στην ύλη της γενικής τάξης την οποία παρακολουθεί ο μαθητής.
Στο τμήμα ένταξης θα αξιολογηθούν ατομικά για κάθε μαθητή οι εκπαιδευτικές του ανάγκες και θα καταρτιστεί το ατομικό του μαθησιακό πρόγραμμα σύμφωνα με τις ελλείψεις που έχουν εντοπιστεί από την διαδικασία αξιολόγησης από τον ειδικό εκπαιδευτικό. Δηλαδή ένας μαθητής της Δ’ τάξης δεν πρόκειται να διδαχθεί στο τμήμα ένταξης την διαίρεση σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα της τάξης του εφόσον έχει εντοπιστεί ότι δεν γνωρίζει πολλαπλασιασμό. Πρώτα από όλα λοιπόν πρέπει να καλυφθούν τα μαθησιακά κενά των μαθητών ώστε να είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν σε πιο απαιτητικά μαθησιακά έργα.
Ποιους δισταγμούς αντιμετωπίζει ο γονέας για το Τμήμα Ένταξης:
- « Θα κοροϊδεύουν το παιδί μου ότι δεν τα καταφέρνει και πηγαίνει στο Τμήμα Ένταξης»
- «Το παιδί θα χάνει σημαντικά μαθήματα από την τάξη του».
Λάμπρη Στέλλα
Ειδική παιδαγωγός